Badania archeologiczno-architektoniczne w mieście Góra.
Latem 2020 roku podczas badań archeologicznych, które prowadziliśmy w związku z wymianą nawierzchni drogi oraz chodników na ul. Piłsudskiego w m. Góra Śląska (woj. dolnośląskie) zarejestrowaliśmy mury fundamentowe XIX-wiecznego ratusza. Zgodnie z zaleceniami Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu prócz prac archeologicznych wykonaliśmy również badania architektoniczne odkrytych reliktów.
Górowskie ratusze.
Wzmianka o pierwszym ratuszu w Górze pojawia się w dokumencie z 1375 r. Znajdował się w centralnym punkcie górowskiego rynku. Gotycka budowla spłonęła podczas pożaru w 1759 r., a w jego miejscu wzniesiono kościół ewangelicki. Po dawnym magistracie ocalała wieża, którą zaadaptowano na dzwonnicę.
Równo 100 lat po pożarze, w 1859 r. oddano do użytku nowy, neogotycki budynek ratusza, który wybudowano we wschodniej pierzei rynku. Kolejne 100 lat później, w 1959 r. został on rozebrany po tym, jak pod koniec II wojny światowej uległ on pożarowi po eksplozji bomby.
Relikty neogotyckiego ratusza.
Podczas prac zarejestrowaliśmy odcinek muru fundamentowego ratusza o długości prawie 51 m. W wielu miejscach mur był przerwany przez wkopy pod przyłącza gazowe. Jednak bardzo dobrze zachowały się pozostałości elementów architektonicznych takich jak lizeny czy ozdobne wieżyczki, które dawniej zdobiły wejście do budynku magistratu od strony ul. Piłsudskiego.
Ciekawostką jest, że na jednej z konstrukcji, na której posadowiona była ozdobna, pięcioboczna wieżyczka zachowały się linie narysowane przez budowniczych za pomocą grafitu, wyznaczające kształt tego elementu.
Pozostałości starszej zabudowy?
Większa część budynku ratusza została posadowiona na starszym, kamiennym fundamencie. Jedynie odcinek ok. 10 m jest całkowicie ceglany. Najprawdopodobniej wynika to z faktu, iż w tym miejscu przed pożarem z 1759 r. znajdowały się dwa lub trzy budynki, widoczne na panoramie miasta Góra z połowy XVIII wieku autorstwa F.B. Wernhera. Za pierwszym, 3-kondygnacyjnym budynkiem widoczna jest przerwa w zabudowie – być może wejście na podworzec. Dalej znajdują się dwa mniejsze budynki. Zabudowa ta z całą pewnością spłonęła we wspomnianym pożarze miasta.
Z analizy odkrytych na ul. Piłsudskiego w Górze reliktów wynika, iż prócz pozostałości ceglanych murów XIX-wiecznego ratusza zarejestrowaliśmy również kamienne fundamenty widocznej na powyższej rycinie starszej zabudowy przyrynkowej sprzed połowy XVIII w., być może powstałej już w okresie późnego średniowiecza.
Po inwentaryzacji fotogrametrycznej i zakończeniu badań archeologiczno-architektonicznych relikty ratusza zostały zabezpieczone i zasypane. W tym miejscu powstał parking, a na jego powierzchni za pomocą cegły klinkierowej zaznaczony został przebieg murów dawnego magistratu. Rezultaty tych działań można zobaczyć m.in. na lokalnych portalach informacyjnych, ale przede wszystkim przy ul. Piłsudskiego w mieście Góra, które zdecydowanie trzeba odwiedzić.
